چک، چک صیادی، انواع چک

چک چیست؟

چک یک سند تجاری است که به موجب آن، صادرکننده چک، به بانک دستور می‌دهد تا مبلغ معینی را در وجه ذینفع یا به حواله کرد او، به حساب او واریز کند.

چک یک سند لازم‌الاجرا است و دارنده چک می‌تواند در صورت عدم پرداخت وجه چک توسط صادرکننده، از طریق مراجع قضایی، اقدام به مطالبه وجه چک کند.

عناصر تشکیل دهنده چک

چک باید دارای عناصر زیر باشد:

نام و نام خانوادگی یا نام تجاری صادرکننده
مبلغ چک به حروف و عدد
تاریخ صدور چک
نام و نام خانوادگی یا نام تجاری ذینفع
امضای صادرکننده

انواع چک

چک‌ها را می‌توان بر اساس ویژگی‌های مختلف، به انواع مختلفی تقسیم کرد. برخی از انواع چک عبارتند از:

چک حامل: چک حامل چک‌هایی هستند که در وجه حامل صادر می‌شوند. در این نوع چک، ذینفع چک، کسی است که چک را در دست دارد.
چک در وجه شخص معین: چک‌هایی هستند که در وجه شخص معین صادر می‌شوند. در این نوع چک، ذینفع چک، شخصی است که نام او در چک ذکر شده است.
چک در وجه حواله کرد: چک‌هایی هستند که در وجه ذینفع یا به حواله کرد او صادر می‌شوند. در این نوع چک، ذینفع چک می‌تواند وجه چک را نقد کند یا به دیگری حواله کند.
چک صیادی: چک‌هایی هستند که از طریق سامانه صیاد صادر می‌شوند. این سامانه توسط بانک مرکزی ایجاد شده است و اطلاعات مربوط به صادرکنندگان چک، از جمله سوابق اعتباری آن‌ها، در این سامانه ثبت می‌شود.

چک صیادی

جدید صدور چک، در سامانه صیاد و تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی صادر می شود. ویژگی های این چک باعث شده که نسبت به چک های قدیمی، از امنیت و ضمانت اجرای بیشتری برخوردار باشد.

سامانه صیاد چیست؟

سامانه صیاد، سامانه صدور یکپارچه چک است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران راه‌اندازی شده است. این سامانه برای کاهش آمار چک برگشتی، جلوگیری از صدور دسته چک برای افراد بدحساب، کنترل استعلام حساب صادرکننده چک توسط گیرنده و در نتیجه افزایش اعتبار چک در معاملات طراحی شده است.

ویژگی‌های سامانه صیاد

سامانه صیاد دارای ویژگی‌های زیر است:

ایجاد شماره چک یکتا: هر چک صادر شده در سامانه صیاد، دارای یک شماره یکتا است که از طریق این شماره می‌توان از اصالت چک اطمینان حاصل کرد.
درج شناسه صیاد در چک: در چک‌های صادر شده در سامانه صیاد، شناسه صیاد درج می‌شود. شناسه صیاد، یک کد 16 رقمی است که برای جلوگیری از جعل چک طراحی شده است.
ثبت چک در سامانه: چک‌های صادر شده در سامانه صیاد، در سامانه صیاد ثبت می‌شوند. این ثبت، باعث می‌شود که بتوان از وضعیت چک، از جمله تاریخ سررسید، مبلغ چک و وضعیت پرداخت وجه چک، استعلام گرفت.
امکان استعلام چک: دارندگان چک می‌توانند از طریق سامانه صیاد، از وضعیت چک خود استعلام بگیرند.

نحوه استفاده از سامانه صیاد

برای استفاده از سامانه صیاد، می‌توانید به یکی از روش‌های زیر اقدام کنید:

از طریق وب‌سایت بانک مرکزی
از طریق اپلیکیشن بانک مرکزی
از طریق تلفن همراه
مراحل استفاده از سامانه صیاد از طریق وب‌سایت بانک مرکزی

به وب‌سایت بانک مرکزی مراجعه کنید.
به بخش سامانه صیاد مراجعه کنید.
اطلاعات خواسته شده را وارد کنید.
گزینه “استعلام چک” را انتخاب کنید.
اطلاعات خواسته شده را وارد کنید.
بر روی گزینه “ارسال” کلیک کنید

مزایا و معایب سامانه صیاد

مزایا

کاهش آمار چک برگشتی
جلوگیری از صدور دسته چک برای افراد بدحساب
کنترل استعلام حساب صادرکننده چک توسط گیرنده
افزایش اعتبار چک در معاملات
معایب

پیچیدگی فرآیند صدور چک
هزینه صدور چک
نتیجه‌گیری

سامانه صیاد، یک سامانه کاربردی است که می‌تواند به کاهش آمار چک برگشتی و افزایش اعتبار چک در معاملات کمک کند. دارندگان چک باید از این سامانه استفاده کنند تا از حقوق خود محافظت کنند.

ویژگی های چک صیادی

چک صیادی دارای ویژگی های زیر است:

شماره سریال چک به صورت یکپارچه و متوالی در سامانه صیاد تولید می شود.
شماره سریال چک در مقابل نور ماورای بنفش تغییر رنگ می دهد.
شناسه صیاد یک کد ۱۶ رقمی است که حاوی اطلاعات اعتبار حساب صادرکننده چک می باشد.
عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» در قسمت پایین و سمت چپ چک درج شده است.

مزایا و معایب چک صیادی

مزایا:

افزایش امنیت چک
کاهش احتمال صدور چک بلامحل
کاهش هزینه های صدور چک
تسهیل فرآیند وصول وجه چک
معایب:

نیاز به تغییر در روال صدور چک
نیاز به آموزش افراد برای استفاده از چک صیادی
نحوه صدور چک صیادی

برای صدور چک صیادی، صادرکننده چک باید مراحل زیر را طی کند:

1. مراجعه به شعبه بانک صادرکننده چک
2. تکمیل فرم درخواست صدور چک صیادی
3. ارائه مدارک شناسایی معتبر
4. پرداخت وجه چک

نحوه وصول وجه چک صیادی

برای وصول وجه چک صیادی، دارنده چک باید مراحل زیر را طی کند:

مراجعه به بانک صادرکننده چک
ارائه چک صیادی
دریافت گواهی عدم پرداخت چک
طرح دعوی حقوقی یا کیفری علیه صادرکننده چک
نتیجه گیری

چک صیادی، چک جدیدی است که با هدف افزایش امنیت و ضمانت اجرای چک، توسط بانک مرکزی معرفی شده است. این چک دارای ویژگی های منحصر به فردی است که آن را نسبت به چک های قدیمی متمایز می کند.

تفاوت چک های قدیمی و چک های جدید

قانون جدید چک که در سال ۱۴۰۰ تصویب شد، تغییرات زیادی در قوانین مربوط به چک ایجاد کرد. برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های قوانین چک‌های قدیمی و جدید عبارتند از:

صدور چک در سامانه صیاد: در قانون جدید چک، صدور چک فقط از طریق سامانه صیاد امکان‌پذیر است. این سامانه توسط بانک مرکزی طراحی شده است و برای کاهش آمار چک برگشتی و افزایش اعتبار چک در معاملات طراحی شده است.

ثبت چک در سامانه: چک‌های صادر شده در سامانه صیاد، در سامانه صیاد ثبت می‌شوند. این ثبت، باعث می‌شود که بتوان از وضعیت چک، از جمله تاریخ سررسید، مبلغ چک و وضعیت پرداخت وجه چک، استعلام گرفت.

درج شناسه صیاد در چک: در چک‌های صادر شده در سامانه صیاد، شناسه صیاد درج می‌شود. شناسه صیاد، یک کد 16 رقمی است که برای جلوگیری از جعل چک طراحی شده است.

ممنوعیت صدور دسته چک برای افراد بدحساب: در قانون جدید چک، بانک‌ها موظف هستند که از صدور دسته چک برای افراد بدحساب خودداری کنند. این اقدام برای جلوگیری از صدور چک برگشتی توسط افراد بدحساب طراحی شده است.

افزایش سقف مجاز برداشت از حساب در چک‌های جدید: در قانون جدید چک، سقف مجاز برداشت از حساب در چک‌های جدید به ۵۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است. این اقدام برای تسهیل معاملات تجاری طراحی شده است.

افزایش جریمه چک برگشتی: در قانون جدید چک، جریمه چک برگشتی به دو برابر مبلغ چک افزایش یافته است. این اقدام برای جلوگیری از صدور چک بی‌محل طراحی شده است.

قانون جدید چک، تغییرات زیادی در قوانین مربوط به چک ایجاد کرده است. این تغییرات، با هدف کاهش آمار چک برگشتی و افزایش اعتبار چک در معاملات طراحی شده‌اند.

شکایت از چک صیادی ثبت نشده

شکایت از چک صیادی ثبت نشده، همانند شکایت از چک‌های قدیمی، صرفاً از طریق دادگاه امکان‌پذیر است. در این نوع شکایت، دارنده چک باید ابتدا گواهی عدم پرداخت چک را از بانک صادرکننده چک دریافت کند. سپس می‌تواند با ارائه گواهی عدم پرداخت به دادگاه، علیه صادرکننده چک، دعوی حقوقی مطرح کند.

مراحل شکایت از چک صیادی ثبت نشده

مراحل شکایت از چک صیادی ثبت نشده به شرح زیر است:

اعلام شکایت به دادگاه: دارنده چک باید به دادگاه محل اقامت صادرکننده چک مراجعه کند و شکایت خود را به دادگاه اعلام کند.

ارائه مدارک و مستندات: دارنده چک باید مدارک و مستندات خود را به دادگاه ارائه کند. این مدارک شامل موارد زیر است:

گواهی عدم پرداخت چک
اصل چک
کپی کارت ملی و شناسنامه دارنده چک
رسیدگی به شکایت: دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط دارنده چک، در صورت احراز وقوع جرم، صادرکننده چک را به پرداخت وجه چک و خسارات وارد شده به دارنده چک محکوم می‌کند.

شکایت از چک صیادی ثبت نشده، یک اقدام حقوقی است که می‌تواند به دارنده چک در دریافت وجه چک و جبران خسارات وارد شده کمک کند. دارندگان چک باید از مراحل قانونی شکایت از چک صیادی ثبت نشده آگاه باشند تا بتوانند از حقوق خود محافظت کنند.

مواردی که در شکایت از چک صیادی ثبت نشده باید در نظر گرفته شود

در شکایت از چک صیادی ثبت نشده، موارد زیر باید در نظر گرفته شود:

مهلت شکایت: دارنده چک باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت، شکایت خود را به دادگاه اعلام کند.
اثبات وقوع جرم: دارنده چک باید وقوع جرم صدور چک برگشتی را به دادگاه اثبات کند. این اثبات، معمولاً با ارائه گواهی عدم پرداخت چک امکان‌پذیر است.
مطالبه خسارات: دارنده چک می‌تواند علاوه بر وجه چک، خسارات وارد شده به خود را نیز از صادرکننده چک مطالبه کند. این خسارات شامل موارد زیر است:
خسارت تأخیر تأدیه
خسارت ناشی از هزینه‌های دادرسی
خسارت ناشی از عدم استفاده از وجه چک
راه‌های جلوگیری از چک برگشتی

برای جلوگیری از چک برگشتی، می‌توانید از راه‌های زیر اقدام کنید:

چک را فقط از افراد معتبر دریافت کنید.
قبل از دریافت چک، از موجودی حساب صادرکننده چک اطمینان حاصل کنید.
چک را به صورت کامل و صحیح صادر کنید.
در صورت مفقودی یا سرقت چک، بلافاصله آن را به بانک اطلاع دهید.